Μαρούλι σαλάτα · Butterhead lettuce

Γενικές πληροφορίες

Το μαρούλι χρησιμοποιείται πάρα πολύ στη διατροφή του ανθρώπου, πάνω από 2000 χρόνια. Η αρχική του χρήση αφορούσε τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Ο γαλακτώδης χυμός του μαρουλιού, περιέχει παυσίπονες ουσίες. Το μαρούλι καταναλώνεται όλες τις εποχές, νωπό αλλά και μαγειρεμένο, κυρίως κατά την περίοδο του Πάσχα, αποτελώντας βασικό συστατικό της μαγειρίτσας και του φρικασέ. Περιέχει στη σύσταση του περίπου 95% νερό, βιταμίνες Α και C, ενώ είναι επίσης μια καλή πηγή ασβεστίου (Ca) και φωσφόρου (P).

Ειδικές πληροφορίες

• Τύπος: Butterhead
• Σπόροι ανά γραμμάριο: 700-900
• Διάρκεια βλαστικότητας σπόρων (έτη): 4-5
• Ενδεικτική θερμοκρασία ανάπτυξης (^οC) : 14-20
• Ποσότητα φύτευσης ανά τετραγωνικό (g): 0,2-0,3
• Ενδεικτική απόδοση ανά τετραγωνικό (kg): 1,5-3

Ποικιλίες

Οι ποικιλίες του μαρουλιού διακρίνονται σε ομάδες-τύπους ανάλογα με τη διάταξη των φύλλων τους και το σχηματισμό ή όχι κεφαλής, ως εξής:

• Ρωμάνα (Cos ή Romaine). Όρθια ανάπτυξη, με επιμήκη κεφαλή και φύλλα μεγάλα και μακριά (Parris Island Cos, Βionda degli ortolani, Verde d’ inverno).
• Λείο, κεφαλωτό (Butterhead). Η κεφαλή είναι χαλαρή και τα φύλλα έχουν ανοιχτό πράσινο χρώμα (Τrocaderο, Imperial winter, Four seasons wonder).
• Kατσαρό κεφαλωτό (Iceberg, Crisphead, Curly). Έχει κεφαλή σφαιρική και φύλλα κυματοειδή και εύθραυστα (Ιce queen, Great lakes 118, Μaravilla de verano – canasta).
• Χαλαρό ανοιχτό φύλλωμα (Looseleaf). Τα φύλλα είναι ανοιχτού πράσινου χρώματος, κατσαρά και χαλαρά, χωρίς κεφαλή (Red salad , Lollo blonde).

Οδηγίες σποράς

Το μαρούλι πολλαπλασιάζεται με σπόρο και αναπτύσσεται καλύτερα σε συνθήκες χαμηλής θερμοκρασίας (15 – 18,5 ^οC). H άριστη θερμοκρασία για τη βλάστηση των σπόρων του μαρουλιού κυμαίνεται μεταξύ 15 – 21^οC. Στην πράξη, αποφεύγεται η απευθείας σπορά στο χωράφι. Η τεχνική που συνήθως ακολουθείται, είναι αρχικά η προβλάστηση του σπόρου σε σπορεία και μετέπειτα η μεταφύτευση των φυτών στο έδαφος του λαχανόκηπου.

Χώρος φύτευσης

Το ιδανικό χώμα για την καλλιέργεια μαρουλιού, πρέπει να είναι πλούσιο σε οργανική ουσία και άζωτο, με καλή αποστράγγιση. Μεταφύτευση πραγματοποιείται 30 – 40 μέρες μετά τη φύτευση, όπου τα νεαρά φυτά μας έχουν αναπτύξει 3 – 4 πραγματικά φύλλα. Η καλλιέργεια διαρκεί περίπου 3 – 5 μήνες από τη σπορά έως και τη συγκομιδή, ανάλογα με την εποχή και τη ποικιλία που χρησιμοποιούμε. Εάν δε διαθέτουμε κήπο, μπορούμε εύκολα να φυτέψουμε μαρούλια σε γλάστρα στο μπαλκόνι χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, αρκεί να προτιμήσουμε μπαλκόνι με έντονη ηλιοφάνεια. Χρησιμοποιούμε χαμηλές γλάστρες ή ζαρντινιέρες για τη μεταφύτευση, καθώς το μαρούλι διαθέτει επιφανειακό ριζικό σύστημα. Για την καλλιέργεια μαρουλιού σε γλάστρα, χρησιμοποιούμε φυτόχωμα κατάλληλο για κηπευτικά και εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά. Τοποθετούμε διογκωμένη άργιλο στην βάση της γλάστρας για καλύτερη αποστράγγιση του χώματος από το πλεονάζων νερό.

Πότισμα

Επειδή οι παράγοντες ποτίσματος μεταβάλλονται ανάλογα με την καλλιέργεια, η συχνότητα και η ποσότητα ποτίσματος, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Σε γενικές γραμμές, καθορίζεται από το είδος της καλλιέργειας, τον τύπο του εδάφους, το στάδιο ανάπτυξης των φυτών, το ύψος των βροχοπτώσεων και την εποχή καλλιέργειας. Τα μαρούλια προτιμούν δροσερό περιβάλλον και σε περιόδους που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες, το πότισμα γίνεται συχνότερο.

Λίπανση

Κατά την μεταφύτευση, είναι καλό να ενσωματώσουμε στο χώμα, οργανικό λίπασμα πλούσιο σε φώσφορο, όπως η ακτιβοζίνη για πλούσιες ρίζες και μεταφυτεύσεις, που βοηθά στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της ρίζας του φυτού. Συμπληρωματικά, ενσωματώνουμε οργανικό λίπασμα με υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο, όπως η ακτιβοζίνη για πράσινα φυτά και λαχανικά, με συχνότητα κάθε 20-30 μέρες, το οποίο βοηθά στην γρήγορη ανάπτυξη του φυλλώματος του μαρουλιού.

Συγκομιδή

Τα φυλλώδη μαρούλια μαζεύονται μόλις μεγαλώσουν τα φύλλα τους. Αν παραμεγαλώσουν τότε γίνονται σκληρά και πικρά. Τα κεφαλωτά πρέπει να συγκομισθούν πριν να αναπτυχθεί το άνθος. Αν έχουμε φυτέψει σγουρό ή φυλλώδες μαρουλάκι, κόβουμε τα φύλλα με ένα κοφτερό μαχαίρι και μαζεύουμε έπειτα τα φύλλα.

Χρήσιμα TIPS

• Η καλλιέργεια του μαρουλιού μπορεί να συνδυαστεί με φράουλα, φασόλι, αρακά, αγγούρι, λάχανο, καρότο, παντζάρι, κρεμμύδι, ραπάνι και τομάτα.
• Τα φυλλώδη λαχανικά όπως το μαρούλι, είναι ευαίσθητα, δε συντηρούνται για μεγάλο διάστημα και δεν καταψύχονται νωπά γιατί τα κύτταρά τους δεν αντέχουν σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Αντέχουν σε θερμοκρασίες κοντά στους 0 ^οC. Στο ψυγείο συντηρούνται στους 4-7^οC, με την προϋπόθεση ότι τοποθετούνται στεγνά (η υγρασία θα προκαλέσει σαπίσματα) σε χάρτινες σακούλες ή σε πλαστικές σακούλες τροφίμων (ακόμη καλύτερα αν υπάρχει η δυνατότητα αφαίρεσης του αέρα) μπορούν να συντηρηθούν για μια εβδομάδα περίπου.
• Στη συντήρηση φυλάσσονται τα υγιή φυτά και φύλλα γιατί τα σκισίματα και οι πληγές μειώνουν το χρόνο συντήρησης. Οι πληγωμένοι και οι προσβεβλημένοι ιστοί αναπνέουν εντονότερα και μαραίνονται πιο γρήγορα.
• Το πλύσιμο όλων των λαχανικών γίνεται πριν την κατανάλωση και όχι πριν τη συντήρηση, διαφορετικά μαραίνονται γρηγορότερα και μπορεί να σαπίσουν.
• Δεν πρέπει τα φυλλώδη λαχανικά να συντηρούνται στο ψυγείο μαζί με καρπούς όπως τομάτες, μπανάνες, μήλα που παράγουν αιθυλένιο, το οποίο προάγει τη γήρανση των λαχανικών αυτών.

Διευκρινήσεις

• Πρόκειται για απλή ποικιλία σπόρου. Μπορείτε να κρατήσετε σπόρους από τα φυτά και να τους σπείρετε.
• Η συσκευασία γίνεται με εγγύηση διασφάλισης ποιότητας και όλες οι συσκευασίες έχουν ημερομηνία λήξης.
• Ο αεροστεγώς κλεισμένος φάκελος αλουμινίου σας εγγυάται τη βλαστικότητα/φυτρωτικότητα των σπόρων.
• Οι πληροφορίες της καλλιέργειας είναι ενδεικτικές. Μπορεί να υπάρχουν πιθανές αποκλίσεις από τις παραπάνω πληροφορίες.